Orta Asya’da kullanılmaya başlanan sauna, sıcak hava ve rahatlama banyoları olarak tercih edilmekteydi. Günümüze kadar daha modern bir yapıya bürünerek çeşitli versiyonları ile evlerimize kadar girmiş olan saunalar, 40 C° ve 90 C° sıcaklık aralığında bulunmaktadır. Bu sıcaklığın yanı sıra, %10 nem oranı da saunaların rahatlatma özelliği için ideal nem seviyesini ifade eder. Hem yüksek sıcaklık hem de nem sayesinde saunadan fiziksel ve ruhsal faydalar sağlanmaktadır.
Saunaların insan bedeni üzerindeki yararları arasında; dolaşım ve solunum sistemi ile kalp sağlığını düzenleyerek mental rahatlatmayı sağlaması gibi etkileri bulunmaktadır. Saunalarda kullanılan ısıtılmış taşlar, masaj çeşitleri ve düzenli seanslar, cilt yenilenmesinden kas güçlendirmeye kadar birçok farklı amaca hizmet etmektedir.
Sıcak su, buhar ve nem, vücuttaki gözenekleri açar ve toksin maddeleri vücuttan atar. Terleme yolu ile yenilenen cilt yapısı, daha parlak, sağlıklı ve canlı görünür. Hücrelerin yenilendiği saunalarda, kan dolaşımı da hızlandığı için cilt sağlığı ve görünümü etkilenir, pürüzsüz ve doğal güzellik ortaya çıkar.
Özellikle düzenli sauna seanslarında, belirli periyotlarla hem fiziki hem de ruhsal yorgunluk giderilerek vücuda tam rahatlama imkanı tanınmaktadır. Bu sayede kişilerin uyku problemleri belli ölçüde giderilmiş olur. Saunanın sıcaklığı ve nemi, insan bedenini rehavete ve rahatlamaya teşvik ettiğinden, uyku düzeni kolayca sağlanabilmektedir. Daha kaliteli ve kesintisiz bir uyku için sauna ziyaretlerini sık gerçekleştirmek son derece yararlı olacaktır.
Saunaların yüksek ısısı ve nem oranı, vücutta terlemeye yol açar. Aynı şekilde nabzı ve kan basıncını da yükselten yüksek sıcaklık sayesinde kalori yakımı da gerçekleşmektedir. Saunanın en bilindik faydalarından biri olan kalori yakımına yardımcı olması, spor ve diyet ile desteklenerek daha belirgin sonuçları ortaya çıkarabilir. Kadın ve erkeklerde, özellikle belirli kiloların üzerinde olan kişilerde, kalori yakımını hızlandıran sauna banyoları, oldukça tercih edilen yöntemlerden biridir.
Saunalarda bulunulan sürelerde, nabız yükselir ve kan dolaşımı olduğundan daha hızlı bir şekilde gerçekleşir. Dolaşımın hızla yenilenmesi, kalp sağlığını da olumlu yönde etkileyerek, çeşitli kalp ve damar rahatsızlıklarına karşı bir önlem niteliğindedir. Bir nevi, kalbin egzersiz yaparak düzenlendiği saunalarda, orta yaş üzeri kişiler için belirlenmiş zaman aralığından fazla kalmak doğru değildir.
90 dereceye varabilen sıcaklığı sayesinde saunalar, kas yoğunluğunu etkileyerek kasları güçlendirmektedir. Kalori yakımıyla doğrudan ilişkili olan kas yapılarının güçlenmesi, metabolizmanın ve dolaşımın da hızlanmasıyla ortaya çıkan sauna faydalarından bir diğeridir. Özellikle 45 yaş ve üzeri kişilerde, zamanla kas ağrıları, kasılmalar meydana gelmektedir. Sauna banyolarıyla kaslar hem rahatlar hem de daha güçlü bir yapıya bürünür.
Saunalarda geçirilen süre boyunca, vücut kendini rahatlatarak, stresten uzak kalır. Ferahlatıcı ve sakinleştirici etkisi bulunan sauna seansları, zihnin de dinlenmesini sağlar. Uzanmak ve oturmak için alanları bulunan sauna odalarının sakinleştirici ambiyansı, kişilerin mental olarak dinlenmesine yardımcı olur.
Saunanın belirli riskleri bulunmaktadır. Yüksek nemli ortamda düşme ve yaralanma gibi durumlar meydana gelebilmektedir. Bu sebeple saunada vakit geçirirken gerekli önlemler alınmalıdır. Bir diğer risk çeşidi ise bakteri/mikrop kapması sonucu enfeksiyon belirtisidir. Özellikle halka açık tesislerde saunaları birden çok kişinin kullanması ve gerekli hijyen ortamının oluşturulmaması durumunda, saunanın temizliğinden kaynaklı bir risk faktörü oluşmaktadır.
Sauna banyosunun süresi de oldukça önemlidir. Uzun saatler saunada vakit geçirmek kalp ritmini bozabilir, tansiyon düşmesine neden olabilir. Sauna seanslarının, uygun sürelerde gerçekleştirilmesi önerilmektedir.
Yüksek tansiyon hastaları, kalp ve damar rahatsızlığı bulunanlar, yeni operasyon/ameliyat geçirmiş kişiler, açık/iyileşmemiş yarası bulunanlar ve panik atak rahatsızlığı bulunan kişiler için sauna tehlikeli olabilmektedir. Bahsedilen kişilerin saunayı kullanmaları, ilgili doktorlar tarafından belirlenmelidir. Bunların yanı sıra 13 yaşından küçükler ve 65 yaşından büyükler için sauna odalarında vakit geçirmenin gözetim altında olması veya doktor kontrolüyle olması önerilmektedir.
Ev tipi saunalar genellikle infrared veya elektrik ısıtmalı modellerde tercih edilmektedir. Öncelikle saunanın yapılacağı alan belirlenmeli ve gerekli plan çıkarılmalıdır. Evlerde banyoların bir bölümüne, boş bir odaya veya bodrumlara yaptırılabilen saunalar, alanların genişliğine göre büyütülebilmektedir. Ev tipi saunalarda maliyetlerin düşük tutulması, elektrik tasarrufu sağlanması en önemli amaçlardandır. Eve yaptırılan saunalarda, çoğunlukla tek sıra halindeki oturma/uzanma alanı ve buhardan etkilenmeyen ekipman/eşyalar kullanılmaktadır.
Saunaların hazır satılan ve direkt evdeki bölüme monte edilen modelleri bulunmaktadır. Bunun yanı sıra tüm tesisatı ve döşemeleriyle temelden bir sauna yaptırmak da mümkündür. Saunaların hem gazla hem de elektrikle ısınan türleri bulunmaktadır. Tercihe göre gazla veya elektrikle ısınma, ısıya dayanıklı tahta oturma/uzanma alanları, tesisat ve ışıklandırma, bir sauna yaptırırken temin edilmesi gereken malzemelerdir.