Siyanürik asit (CYA) ya da diğer adıyla stabilizatör, havuzlarda kullanılan klorun güneş ışığından daha az etkilenmesine ve daha uzun süre dayanmasına yardımcı olmak amacıyla kullanılan bir dengeleme kimyasalıdır. 1,3,5-triazin-2,4,6-triol (CNOH) 3 formülüne sahip olan siyanürik asit kimyasal bir bileşiktir.
Siyanürik asit ile siyanürün bir ilişkisi olmadığı için sağlık açısında da yüzme havuzlarında kullanılması uygundur. Siyanürik asit, havuza eklenen klorun, güneş ışınlarının etkisi altında kalmadan daha uzun süre dayanmasını sağlar. Bunun en önemli sebebi granül, toz ya da tablet şeklinde olan trikloroizosiyanürik asit ve di-klor, siyanürik asidin ortaya çıktığı, suda yavaş çözülme eğiliminde olan ve suda varlığını daha uzun sürdürebilen klor formlarında olmasıdır. Siyanürik asidi diğerlerinden ayıran klor maddesinin suda görevini tamamladıktan sonra uçup havaya karışmasına rağmen suyun içinde varlığını sürdürmeye devam etmesidir. Dezenfeksiyon söz konusu olduğunda stabilizatör başrolü üstlenir. Kapalı havuzlarda kullanımı yasaktır. Bu nedenle, ülkemizde yaygın bir şekilde açık havuzlarda kullanılır.
Stabilizatör maddesinin işlevi, klorun havuz suyu içinde daha uzun süre kalmasını ve havuz suyu içinde daha etkin bir oksidasyon ve dezenfeksiyon işleminin gerçekleşmesini sağlamaktır. Siyanürik asit, açık havuzlarda, 20 - 50 ppm arasında olmalıdır. Aksi takdirde havuz suyunda ciddi hastalıklara neden olan virüs, bakteri ve yosun gibi mikroorganizmaların üremesi engellenemez. Havuzlarda siyanürik asit dengesi sağlanmazsa, hem sağlığınızı riske atmış olursunuz, hem de yeşil renkte ve kirli bir havuza sahip olursunuz.
Havuza belli periyotlarla eklenen toz ya da tablet formundaki klor aracılığı ile havuz suyundaki siyanürik asit seviyesinde değişimler ortaya çıkmaya başlar. Oysaki bir problem yaşanmaması için havuz suyunda ortaya çıkan stabilizatör oranının takip edilmesi gerekir. Beklenen sınırı aştığında ise mutlaka stabilizatör ihtiva etmeyen klor ya da tuz klor jeneratörleri devreye sokulmalıdır. Havuz suyundaki siyanürik asit seviyeleri milyonda 100 parçaya ulaştığı zaman havuz suyu ciddi bir sıkıntı içine girer ve “Siyanürik asit nasıl düşürülür?” sorusu devreye girmeye başlar.
Siyanürik asit, klor ile dezenfeksiyon çalışmasında önemli bir madde olsa da zamanla stabilizatör maddesinin ortaya çıkardığı yüksek konsantrasyon, klor kilitlenmesine, suda puslu bir görünüm oluşmaya başlamasına ve klor tüketiminin gitgide yükselmesine neden olur. Bu sebeple havuz suyu çalışmalarında serbest klor ile bağ kurulması için siyanürik asit ile güneşin ultraviyole ışınlarından etkilenmeden klorun dağılmasını önlemeye çalışırlar. Açık havuzlarda oldukça yoğun kullanılan fazla siyanürik asit, suda yer alan bakterilerle mücadelede klorun etkinliğini ortadan kaldırmaya başlar.
Havuz suyunda 100 ppm ve üzerine ulaşan siyanürik asit, klor kilitlenmesi adı verilen olayın gerçekleşmesine neden olur. Bu seviyeye ulaştıktan sonra havuza atılan klorun hiçbir anlamı kalmaz. Bu aşamada havuz suyundaki stabilizatör, ekilen kloru hapseder. Böyle bir noktaya gelindiğinde tek yapılması gereken havuz suyunun büyük bir kısmını boşaltmak ve havuza taze su eklemektir. Böylece siyanürik asit oranı normal seviyelere ulaştırılır.
Siyanürik asitin kapalı havuzlarda kullanımı yasaktır. Bu nedenle özellikle açık havuzlarda kullanılmaktadır. Siyanürik asidin kullanıldığı havuzlara örnek vermek gerekirse:
gibi havuz türleri örnek gösterilebilir.
Özellikle yeni doldurulan havuzlarda ya da yılda birkaç ay tüm havuzlarda kullanıma uygundur. Havuz suyuna eklenen stabilizatör (siyanürik asit) düzenli ve periyodik olarak ölçülmelidir. Siyanürik asit stabilizatörlü klor eklenen suda dezenfektan göreviyle aktif olarak belirli bir süre durur. Uçuşkanlığa rağmen eklendiği suda birikime yol açar ve standart değerlerini kolaylıkla aşabilir. Siz de havuzunuzda stabilizatörlü klor kullanıyorsanız periyodik olarak haftada 1 kez siyanürik asit seviyesini ölçtürmeniz faydalı olacaktır. Peki, siyanürik asit nasıl ölçülür? Siyanürik asidin ölçülmesi için birkaç yöntem kullanılabilir. Bunlar içinde en çok tercih edilen, havuzu kısmen boşaltmak ve yeniden taze su ile doldurmaktır. Bu yöntemdeki kriter, klorun ne boyutta kilitlendiği ile ilgili zaman almasıdır. Havuzu kısmen boşaltmanız, yeniden doldurmanız yeterlidir.
Havuz suyunda ideal değerlere ulaşılması için çeşitli kimyasalların belli bir denge içinde eklenmesi ve sürekli kontrol edilmesi gerekir. Bu kimyasallar havuz suyunda kullanıldığında düşünülenin aksine insan sağlığına zarar vermez. Aslında olması gereken miktarda tutulmasıyla, kullanıma bağlı ortaya çıkan çeşitli mikroorganizmaların yok edilmesini ve bakteri, virüs gibi insan sağlığını tehdit eden unsurların yayılmasını engeller. Havuz suyu için ideal değerlerin belirlenmesi ve bu tip kimyasalların doğru ölçümlerle korunması, suyun kalitesinin ideal seviyelere ulaştırılması gerekir. Günümüzde gelişmeye devam eden kimya teknolojisi sayesinde çevreye ve insana zarar vermeden su kalitesi de arttırılır. Siyanürik Asit Derecesi açık havuzlarda, 20 - 50 ppm arasında olduğunda normal değerleri ifade eder. Siyanürik asidin havuz bakımı için önemi büyüktür.
Havuz kimyasalı kullanımı öncesi havuz suyu test ve analizi yapılmalıdır. Havuz suyu kimyasalları içinde en büyük rollerden biri havuz suyu pH değerine aittir. Eğer pH değeri 7,0 ppm altında olursa, asidik olacağı için havuz derzlerinde aşınmalar ortaya çıkar. Aynı zamanda havuz küpeştelerinde de erimeler olur. İnsan sağlığını da olumsuz etkileyen bu oran, yüzücülerin gözlerinde yanma ve ciltlerinde kızarıklıklar ortaya çıkarır. Havuz suyu pH değerinin ideal değerler olan 7,2 ile 7,6 arasında hareket etmesi beklenir.
Siyanürik miktarı da dezenfekte etmekte önemli bir maddedir. Mutlaka asitlik oranına göre klor miktarını görebileceğiniz bir tabloya sahip olun. Siyanürik asit miktarının yükselmesiyle klorun etkinliği düşer. Bu olumsuzluktan etkilenmemek için hesaplama tablosu ile gelişmeleri yakından takip etmelisiniz. Siyanürik asit oranını düşürmeniz gerektiği zaman su ilavesi yapmanız çoğu zaman yeterli olur. Ancak, siyanürik asit oranın 100 ppm i geçtiği durumlarda havuz suyunun tamamen değişmesi kalıcı çözüm olur. Gereğinden çok dengeleyici kimyasal kullanılması sonucu havuz suyu bulanıklaşır. Havuz bakım kimyasalı kullanmanın önemi nedir?
Yılın her ayında kullanılan havuzların rutin bakımı zorunludur. İnsan sağlığına zarar vermemesi açısından zorunlu olan bu bakım faaliyetinin profesyonel kişiler tarafından yapılması gerekir. . Kimyasallar konusunda bilgisi ve tecrübesi olmayan kişiler tarafından yapılan bakım çalışmaları sonucu bazı zararlar ortaya çıkabilir. Havuz bakımı kendi içinde bir sürü kriter barındırır. Kimyasal bakım malzemesi çeşidi, miktarı ve kalitesi belli başlı kriterlerdendir.
Havuz bakımı, insan sağlığı için son derece önemliyken temizliği de özel bir hassasiyet gerektirir. Suyun temizliği kadar, havuz derzlerinin kontrolü de seramik dökülmelerine engel olmak için önemlidir. Havuz içi aydınlatmaları, değişimleri dikkat edilmesi gereken hususlar içinde yer alır. Havuz kenarı ızgaralarının kontrolleri yapılmalı, yıpranan ızgaralar varsa bir kaza yaşanmaması için değiştirilmelidir. Havuz pompası da bakımı üzerinde hassasiyet gösterilen konulardandır. Havuz kum filtresi kontrolü yapılması gereken başka bir maddedir. Havuz filtre kumlarında bozulmalar meydana geldi ise kuvars kumlar mutlaka değiştirilmelidir. Peki, havuz bakımı nasıl yapılır?
Siyanürik asit ölçümünün en hızlı yolu toplam klor ve serbest klor testlerini yapmaktır. Serbest klor testleri, test kiti aracılığı ile yapılır. Testin yapılacağı havuzdan örnek su alınır ve klor ölçüm kısmına dpd1 tableti atılır. Eritilen tablet ile sonuç alınır. Bağlı klor testinde ise sonucu alınan örnek suyu, dökmeden aynı kısma dpd3 tableti yerleştirilir. Tablet eridikten sonra siyanürik asit tayini yapılır.
Siyanürik asit test kitlerinin fiyatı ilk bakışta fazla gibi gelse de kaybedilen ya da etkisiz hale gelen klordan çok daha maliyetsizdir. Stabilizatörlü klor kullananlar test kiti almalıdır. Buna karşılık Stabilizatörsüz klor kullananlar havuzculara başvurmalıdır. Havuzcular tarafından yapılan testler 1-2 dakika kadar sürer ve istediğiniz yerde yapılabilir. Stabilizatör tükenmediği için stabilizatörsüz klor kullananların her zaman ölçüm yapmasına gerek yoktur. 3 ayda bir yapılması yeterlidir. Stabilizatörlü klor kullananlar ise en az ayda bir ölçmeli ve değeri 80mg/L'nin altında tutmalıdır. Belirlenen değerin üstüne çıkmaya başladığında müdahale edilmelidir.
Siyanürik Asit Test Kiti, havuz suyundaki stabilizatör klor miktarını ölçmeye yarar. Setin içinde 1 adet siyanürik asit indikatörü, 1 adet deney tüpü, 1 adet enjektör ve prospektüs yer alır. Sularınız içerisindeki siyanürik asit miktarını ölçmek için uygulanacak en pratik ölçümleme aletidir.
Havuzda idrar ve siyanürik asit miktarını ölçmenize yarayacak kit aşağıdaki 4 adım takip edilerek kullanılır:
Öncelikle siyanürik asidin ölçümü yapılmalıdır. İdeal seviyelerin dışına çıkıldığı anda müdahale edilmelidir. “Siyanürik asit nasıl düşürülür?” adım adım inceleyelim.