Hidroterapi, en genel anlamıyla su ile yapılan tedavi anlamına gelmektedir. Fizyoterapinin alt dallarından biri olan hidroterapi, geniş uygulama alanına sahiptir. Hastalık türüne göre çeşitli hidroterapi yöntemleri bulunmaktadır. Hidroterapi, tarihte ilk yaygınlaştığı dönemlerde sadece kas ağrılarını hafifletmekte kullanılmaktaydı. Günümüzde hidroterapi havuzlarında ilgili terapist gözetimiyle yetişkinlerin ve çocukların, farklı iskelet ve kas sistemi rahatsızlıklarında tedavi niteliğinde kullanılmaktadır.
Hidroterapinin iç ve dış hidroterapi olmak üzere temelde iki çeşidi bulunmaktadır. Dış hidroterapi yöntemleri daha geniş bir kullanım alanına sahipken ve daha sık kullanılırken, iç hidroterapi yöntemleri yalnızca bağırsak temizliğinde ve kadınların genital sisteminin temizliğinde kullanılmaktadır.
Hidroterapi, çeşitli nedenlerle hem çocuklarda hem de yetişkinlerde ortaya çıkan fiziksel bozuklukları tedavi etmektedir. Sportif yaralanmalar, iskelet sistemindeki fonksiyon bozuklukları, hareket kısıtlamaları olan kas bölgeleri, doku ve eklem zedelenmeleri ve felç geçirmiş olan hastalar için önerilen hidroterapi, ilaçsız bir tedavi yöntemi sunmaktadır. Rahatsızlıkların semptomlarına göre belirlenen hidroterapi süreçleri, yüksek oranda başarı ile sonuçlanmaktadır.
Hidroterapi ile doğal yöntemler kullanılarak hissedilen ağrı, ödem ve yorgunluk hafifletilir. Aynı zamanda eklemlerin rahatlamasını, kas yapısının güçlenmesini ve esnekliğinin artırılmasını sağlamaktadır. Hidroterapi, hastaların daha sağlıklı bir vücut yapısına sahip olması için sık önerilen bir tedavi türüdür.
Suyun sağlık amacı ile kullanıldığı hidroterapide, terapist ile birlikte havuz tedavisinden yararlanılır. Tedavi çeşidine ve yöntemine göre hastaya pasif aktiviteler, masaj uygulamaları, egzersiz ve açma germe hareketleri yaptırılmaktadır. Terapist genellikle hidroterapi havuzlarının orta alanında yer almaktadır. FTR uzmanı ile belirlenen hidroterapi yöntemine göre her hastaya özel egzersiz programı belirlenmektedir. Bu program çerçevesinde hastanın havuz tedavisi sürdürülmektedir.
Hidroterapi uygulamalarında birden fazla yöntem uygulanabilir. Bu yöntemler birbirinden farklı koşullarda uygulanabilir ve farklı amaçlara yönelik olabilir.
Başlıca hidroterapi yöntemleri aşağıdadır:
Su aerobiği uygulamasında, hastanın hemen tüm vücudu su içerisinde olacak şekilde en az 27 °C, en fazla ise 35 °C sıcaklığı bulunan terapi havuzunda aerobik egzersizleri uygulanır. Su yoğunluğunun sağladığı dirençten yararlanarak yapılan su aerobiği, kalp direncini yükseltmek isteyen, akciğer kapasitesini artırmak ve tansiyon değerlerini dengelemek isteyen kişilerde uygulanır. Aynı zamanda çeşitli kol ve bacak kaslarının yumuşaması ve hareket kabiliyetinin artırılmasına da yardımcı olur. Kronik eklem ağrıları için de son derece faydalı olan su aerobiği her yaştan hastanın tedavisinde rahatlıkla kullanılabilen bir hidroterapi yöntemidir.
Özellikle sporcular için kullanılan bir yöntem olan derin su koşusu hidroterapisi, sportif yaralanmalar için faydalı bir tedavi çeşididir. Genellikle kayış ya da yelek kullanılarak baş bölgesini suyun üzerinden desteklemekle birlikte yaptırılmaktadır. Ritmik aktivitelerin ve akuatik egzersizlerin yapıldığı derin su koşusu tedavisine, profesyonel atletler de katılabilir. Derin su koşusu yöntemi, çocukların motor becerilerinin gelişimi için de uygulanan bir tedavi türüdür.
Kolon hidroterapi, vücuttaki biriken mukus ve gaz salgılarını uzaklaştırmak için başvurulan bir yöntemdir. Kolon hidroterapiye sadece arınma için başvurulabileceği gibi, ishal, parazit, bağırsak sendromu, egzama, gaz, hemoroid, kabızlık ve çeşitli cilt problemleri gibi rahatsızlıkları bulunan kişiler de tedavi görebilmektedir. Kolon hidroterapisi esnasında tüm kolon su ile doldurulur ve masajla beraber vücuttaki toksik maddelerin atılması sağlanır. Özellikle bağırsak sorunları için son derece etkili bir yöntemdir.
Isı kontrollü hidroterapi yönteminde, tedavi havuzu belirli sıcaklıklarda ayarlanarak, kas ve eklemlerin yumuşatılması, vücudun rahatlaması, sakatlanmalarda sorunlu bölgenin daha acısız ve ilaçsız olarak iyileştirilmesiyle klinik tedaviye ek bir yöntem oluşturmaktadır. Kan akışını hızlandıran, vücuttaki hücreleri canlandıran ve sıcaklığı kademeli olarak artırılarak 37.5 °C dereceye yükseltilen ısı kontrollü hidroterapi, fizik tedavi gören hastalara, tekrar eden ve hareket kısıtlamasına sebep olan sakatlıklarda ve felç sonrası iyileşme sürecinde sıklıkla tercih edilmektedir.
Su mesajı hidroterapisi de diğer yöntemler gibi pek çok yarar sağlamaktadır. Anksiyete bozukluğu, kronik ağrılar, bağırsak sorunları, hamilelik ağrıları gibi vücudu hem psikolojik hem de fiziksel olarak rahatlatan su masajı, kalp rahatsızlıkları bulunan kişilere ve tansiyon hastalarına önerilmemektedir. Su altı masajda su jeti ve su püskürtme cihazı kullanılarak vücudun hemen her bölgesi masaja dahil edilmektedir. Vücuttaki ağrıları yüksek ölçüde dindiren ve rahatlamayı sağlayan su masajında terapi havuzu ortalama sıcaklıktadır.
Hidroterapi, özel olarak kullanılan terapi havuzlarından gerçekleştirilmektedir. Sıcaklık kontrolü sağlanan terapi havuzları son derece steril ve dezenfekte haldedir. Her hasta sonrası temizlenen ve temiz bir su ile yeniden doldurulan hidroterapi havuzlarının en ve boy standardı bulunmamaktadır.
HİDROTERAPİ HAVUZU
Hidroterapi uygulamalarının tamamı terapi havuzu içerisinde yapılmaktadır. Havuz ortası terapist için ayrılmış bir boşluğa sahiptir. Hidroterapi çeşitlerine göre havuz derinliği değişerek en fazla 1,5 metre derinlikte bulunur. Yüzme havuzları kadar büyük olmayan hidroterapi havuzlarında su sıcaklığı, uygulanan yöntem ve hastaların hastalıklarına göre farklılık göstermektedir.
Hidroterapi havuzları, çocuklar ve yetişkinler için ayrı olarak kullanılmaktadır. Genellikle dikdörtgen veya kare şeklinde bulunan hidroterapi havuzlarında en önemli faktör hijyendir. Özellikle iç hidroterapi yöntemlerinden sonra hem hidroterapi cihazları hem de havuzu özenle dezenfekte edilmelidir.
Hidroterapi yöntemlerine göre kullanılan cihazlar farklılık göstermektedir. En yaygın kullanılan hidroterapi cihazları arasında sualtı jetleri, isviçreli duş modeli, vichy duş modeli, termal kapsüller, scotch hortumlar ve kolon cihazı yer almaktadır.
Hidroterapi kontrendikasyonları:
Tarihte Mısır ve Çin uygarlıklarında hidroterapi niteliğinde havuz tedavilerine yaygın olarak başvurulduğu bilinmektedir. 19. yüzyılın sonunda Sebastian Kneipp tarafından geliştirilen hidroterapi, tıp ve teknoloji alanındaki yenilikler ile tedavi alanı açısından zenginleştirilmiştir. Hidroterapinin günümüzdeki modern halini almadan önceki ismi hidroterapi olarak geçmekteydi. Daha sonraları ise tıp alanında fizyoterapinin bir çeşidi olarak kullanılmaya başlanmasıyla birlikte hidroterapi adını almıştır.