Havuzda Alg ve Yosun Oluşumu Sebepleri Nelerdir, Nasıl Önlenir?
Yosunlar, suda veya karada yaşayan basit yapılı bitkiler ya da bitki benzeri ilkel canlılardır. Suda yaşayanlarına alg, karada yaşayanlarına da kara yosunu denmektedir. Nemli ağaç yüzeylerinden kayalıklara, kızgın çöllerden denizlere kadar çok çeşitli ortamlarda yaşayabilen canlı varlıklardır. Kadife gibi yumuşak katmanlar ya da sık öbekler oluşturularak büyürler. Yosunların biyolojik yapıları, diğer bitkilerdeki gibi kök, gövde ve yaprak olarak farklı organ yapılarından oluşmaz. Yosunların biyolojik yapıları klorofil içerir, çiçeksiz sporlu bitkilerdir. Şekilleri ipliksi, yapraksı, şeritsi ya da tüpsü olabilir.
Havuzlarda alglerin oluşmasının başlıca sebebi, nitrat oluşumunun yosunları (alg) besleyici özellik taşımasıdır. Örnek olarak yağış alan havuzlarda nitrojen birikimi oluşur. Nitrojenler havuz suyuyla karışınca nitrata dönüşür, bu durum yosun oluşumuna temel sağlayan önemli bir etkendir. Bunun yanı sıra havuz içerisinde bulunan bakteri ve kir oluşumu yine yosun oluşumunu tetiklemektedir.
Havuzlarda alglerin oluşumunu tetikleyen bir diğer etken ise sirkülasyon sistemidir. Düzgün çalışmayan bir sirkülasyon sisteminde yosun oluşumu kaçınılmazdır. Kimyasal denge ne kadar iyi ayarlanmış olursa olsun, sorunlu sirkülasyon sistemi yosun oluşumunu tetikler. Havuz iç yapısında bulunan seramikler algler için en iyi oluşum yeridir. Havuz Seramiklerinde oluşan çatlaklar yosunların üremesine olanak sağlar. Ayrıca gereken kimyasal denge sağlanamadığı takdirde yine yosun üremesi artar.
Havuzların bakımlarının düzenli ve gerekli şekillerde yapılmaması yosun oluşumunu tetiklemektedir. Yosunların çoğalması ile birlikte havuzun hem kendisi zarar görmekte hem de insan sağlığını tehdit etmektedir. Yosun oluşumunun temel sebepleri şöyledir;
Nitrat Oluşumu: Yağışlı havalarda havuza düşen yağmur damlaları, havuz suyuyla karışınca nitrojen birikimi meydana gelir. Nitrojenler belli bir zaman sonra nitrata dönüşerek havuz içerisinde bulunan yosun sporlarını besler veya yosun sporlarının oluşmasını sağlar.
Çevresel Etkenler: Havuz içerisine dışarıdan gelen bakteri ve kir nedeniyle havuz zemininde veya duvarlarında zaman içerisinde düzgün bakım yapılmadığı takdirde yosunlaşma görülür.
Sirkülasyon Sistemi: Yanlış veya eksik çalışan bir havuz sirkülasyon sistemi nedeniyle havuza gereken kimyasallar atılsa bile yosunlaşmanın önüne geçilemez. Havuz filtrelemesi yanlış çalıştığı takdirde havuzda alg oluşumu gözlemlenir.
Kimyasal Maddelerin Kullanımı: Doğru kullanılmayan kimyasal maddeler nedeniyle veya eksik kullanılan kimyasallardan dolayı yosun üremesi gerçekleşir.
Havuz Kaplama Malzemesinin Seçimi: Havuz yapımında kullanılan havuz kaplama malzemesinin düzgün inşa edilmemesi veya havuz yapısına göre uygun malzemenin seçilmemesi, bir süre sonra malzemelerin arasında çatlaklara neden olarak yosun oluşumuna sebebiyet verir.
Havuzlarda meydana gelen algler çirkin bir görüntü oluşturur fakat sağlığa zararlı değildir. Ancak insan sağlığını da tehdit edebilecek bakterilerin üremesine sebebiyet verebilirler.
Yosun oluşumunun zararlarını şu şekilde sıralayabiliriz;
Alerjik Reaksiyonlar: Alglere karşı alerjisi bulunan yüzücülerde kaşıntı, kızarıklık gibi deri rahatsızlıkları ortaya çıkabilmektedir.
Bakteri Oluşumu: Yosunların iyi dezenfekte edilmemesinden kaynaklanan artan yosun oluşumu ile havuz içerisinde bakteri oluşumu artmaktadır. Havuz içerisinde artan bakteriler, insan sağlığını tehdit eden yaşam alanını oluştururlar. Yosun oluşumu ile beraber havuz içerisinde klor, yosuna karşı mücadele vererek havuz içerisinde ki diğer bakterilere karşı yetersiz kalabilir. Bu durumla beraber pH seviyesi artarak bakteri sayısı çoğalır.
Kaygan Zemin: Havuz içerisinde veya kenar merdivenlerde oluşan yosunlar nedeniyle zemini kayganlaştırarak kazalara sebebiyet verebilir.
Havuzda oluşan yosun sadece insan sağlığını değil aynı zamanda havuz sağlığını da etkilemektir. Havuz içerisinde istenmeyen bir görüntü yaratmakla beraber ekstra maliyete de sebep olur.
Klor Tüketiminde Artış: Havuz içerisinde oluşan bazı alg türleri klora karşı dayanıklılık gösterebilmektedirler. Bu gibi durumlarda havuz kullanıcıları yosunları önleyebilmek için daha çok klor kullanımına başvururlar, bu durum da pH seviyesinin yükselmesine sebebiyet verir. Bu gibi durumlarda yosun önleyiciler kullanılmalıdır.
Havuzda Kötü Tat ve Koku: Havuzda hoş olmayan bir görüntü, koku ve kötü tat, kullanıcıların havuz tercih etmesine engel olur.
Filtrasyon Sistemi Tıkanması: Yosun oluşumunun önüne geçilmediği takdirde bir süre sonra filtre sistemini tıkayarak havuz içerisindeki sirkülasyonun çalışmasını engeller.
Havuzdaki alg oluşumunu önlemek için fiziksel ve kimyasal temizlik yapılması gerekmektedir. Yosun oluşumunu önlemek için düzenli olarak havuz bakımı ve temizliği yapılmalıdır..
Fiziksel Bakım: Temizlik fırçaları, havuz kepçesi ve diğer temizlik araçları ile havuz yüzeyi, zemin ve duvarları yosundan arındırılmalıdır. Filtrede biriken kirler ters yıkama yöntemiyle arındırılır.
Kimyasal Bakım: Temizlik araçlarıyla temizlenen havuz suyu ardından pH testi ile kontrol edilir. pH seviyesi istenilen düzeyde değilse klorlama işlemi yapılır. Temel klorlama işleminden 4 saat sonra şok klorlama işlemi yapılır. Şok klorlama sayesinde su yüzeyinde kalan yosun parçaları yok edilir. Şok klorlama işleminden sonra pompalama sistemi 24 saat çalışmalıdır. Yosun önleyiciler şok klorlamadan sonra eklenerek daha sonra yosun oluşumuna engel olur.
Havuzda meydana gelen alg oluşumunu engellemek için çeşitli kimyasallar bulunmaktadır. Ancak en başta, düzenli havuz bakımı yapmak ve kimyasal dengeyi sağlamak gerekir. En çok tercih edilen malzemeler arasında klor ve yosun önleyiciler bulunmaktadır.
Yosun Önleyiciler ve Yosun Öldürücüler:
Yosun önleyici, alglerin üremesine engel olur. Yosun öldürücü ise havuz içerisinde yosun tuttuktan sonra yok etmek için kullanılır. Ancak havuz içerisinde klor olmadan tek başlarına işe yaramazlar.
Mineral sistemler:
Genellikle yurtdışında daha çok tercih edilen mineral sistemler, daha az klor kullanımı alternatifi sunar. İçerisinde magnezyum klorür, sodyum klorür ve potasyum klorür dahil olmak üzere pek çok farklı mineral çeşidi barındırır. Bu sayede havuz içerisindeki bakteri ve yosuna karşı etki gösterir. İlk uygulandığında var olan yosunu kısa sürede çözerek tekrar üremesini engeller.
Klor ve Şok Klorlama:
Havuz içerisine günlük rutin olarak atılan klor, yosunlaşmayı önlemektedir. Şok klorlama ise yosun tutmuş havuz içerisindeki algleri ve bakterileri yok eder.
Havuz içerisinde yosun oluşumunu önlemek için kullanılan malzemeler son derece dikkatli ve titiz bir şekilde uygulanmalıdır. Aksi takdirde insan sağlığını tehdit edebilecek durumlarla karşılaşabilir.
Yosun Önleyici ve Yosun Öldürücü:
Bu kimyasallar haftalık olarak havuza ilave edilir. pH ölçümü ve diğer kimyasal değerler ölçüldükten sonra belirlenen ölçüde eklenmektedir. 100 metreküp bir suya 1-1,5 lt arasında karıştırılmalıdır.
Mineral Sistemler:
Klor ile beraber kullanılan mineral sistemler, klor seviyesi ayarlandıktan sonra belirtilen miktarda eklenmelidir.
Klor ve Şok Klorlama:
Klor eklendikten sonra pH değeri 7,2-7,6 arasında olmalıdır. 100 metreküp bir havuza 6 Kg chlor granül şok, %78 kullanılarak yapılmalıdır. Bu işlem yapıldıktan bir gün sonra periyodik bakıma geçilebilir.
Yosun oluşumunu önlemek için kullanılan kimyasallar, uygun miktarlarda havuza eklenmediği takdirde hem insan sağlığını tehdit edebilecek sorunlarla karşılaşılır hem de havuz suyunun kalitesini bozacak problemlere yol açar.
Yosun Önleyicilerin Uygun Miktarda Kullanılmaması Sonucu:
Havuz suyunda köpürme ve bulanma meydana gelir. Havuz suyunun alkalinitesi ve pH değerinde yükselme veya düşme oluşur. Klor ihtiyacında artışa sebebiyet verebilir, bu durum da pH'ı yükseltir. Havuz yüzeyinde lekelenmeler yapabilir.
Fazla Klor Kullanımı:
Havuz suyunun klor uygulamasının ölçülü yapılmaması sonucu pH artarak, gözlerde ve boğazda yanma hissine sebebiyet vererek, çeşitli cilt hastalıklarına neden olabilir. Şok klorlama işlemi sonrası, havuza en az 12 saat boyunca girilmemesi gerekir.