Havuz pH değeri, havuz suyunun asidik özelliklere mi yoksa bazik özelliklere mi sahip olduğunu anlamamızı sağlayan bir ölçüm değeridir. Özellikle yüzme havuzlarında bulunan suyun pH değerleri belirli periyotlarda ölçülmeli ve çıkan sonuca bağlı olarak kimyasal dengeleyici materyaller kullanılarak ideal seviyede tutulmalıdır. Çünkü havuz pH değerinin ideal seviyelerin altında ya da üstünde olması çeşitli sağlık sorunlarına sebep olmaktadır. Ayrıca yüzme havuzu pH değeri, diğer havuz suyu kimyasallarının aktifliği açısından büyük önem taşımaktadır. Havuz suyunun pH değerine orantılı olarak eklenen klor gibi maddeler, ancak uygun pH aralığında işlevselliğini gösterebilmektedir. İdeal baz ve asit dengesi sağlanarak pH ayarı yapılmış olur.
Havuz pH düzenleyici, havuz suyu pH değerini ortalama olarak ayarlamak ve bu ayarın korunmasını sağlamak için kullanılan bir mekanizmadır. Bunun için sıvı ve toz şekilde havuz suyuyla karıştırılan pH düzenleyiciler kullanılmaktadır. Toz ve sıvı düzenleyicilerin beraberinde pH ölçüm aparatının da kullanılması önerilmektedir.
Havuz pH ayarı yapılırken dikkat edilmesi gerekenler:
Yüzme havuzlarının standart pH değeri 7.2 - 7.6 aralığında olmalıdır. Havuz suyu pH test kitleri ile ölçülerek olması gereken standart pH değeri elde edilmelidir. Bahsedilen pH değerinin üzerine çıkıldığında ya da değerden daha düşük bir ölçüde sabitlendiğinde havuz suyu insan sağlığına zararlı olabilecek hale gelir.
Havuz pH değeri, asit ve baz dengesini sağlayarak ortalama düzeye gelir. Ayarlanan dengeli pH değeri ile havuz içerisinde bulunan fayans, derz ve kaplama gibi malzemelerin aşınması ve zarar görmesi önlenir. Ayrıca havuz suyunun temizliği de pH değeri ile doğrudan ilişkilidir. Suyun yeşermesi, kirlenmesi veya yosun tutmasının sebeplerinden biri de pH değeri düzensizliğidir.
Havuz pH değeri çok yüksek olursa, havuz kimyasallarından bir diğeri olan klorun işlevselliği azalır. Havuz suyu yeterince temizlenemez. Bu durumun sonucunda kireçlenme oluşarak filtreler tıkanabilir. Havuz suyundaki parlak ve berrak görüntü kaybolur. İnsan sağlığına zararlı olan yüksek pH değeri, kişilerin yüz çevresinde yanmaya sebep olur. Tüm vücutta kaşıntılara da neden olabilmektedir. Havuz pH’ını düşürmek için sodyum bisülfat veya sodyum hidrojen sülfattan yararlanılabilir.
Havuz pH değeri çok düşük olursa, havuz zemin ve duvarlarında bulunan derzler erimeye başlar. Yalıtım ve mekanik aksanda korozyon yaşanabilir. Havuzda kullanılan mayo ve bikini gibi giysiler deforme olabilir. İnsan sağlığına zararlı olan düşük pH değeri, kişilerin yüz çevresinde yanmaya sebep olur. Tüm vücutta kaşıntılara da neden olabilmektedir. Havuz pH’ını artırmak için sodyum karbonat veya sodyum hidroksitten yararlanılabilir.
Havuz pH değeri, havuz suyuna karışan yağmur ve kar sularından, klor maddelerinin az veya çok ölçüde kullanılmasından, havuza pis su eklenmesinden ve dezenfektan maddelerinin az veya çok ölçüde kullanılmasından kaynaklı olarak değişebilmektedir. Bilinen veya bilinmeyen birçok sebepten etkilenen yüzme havuzlarının pH değerini sık sık kontrol etmek, ölçümler sonucu değişen maddeleri tamamlamak gerekmektedir.
Havuzların pH değerinin düşük olmasının iki temel sebebi vardır: birincisi havuz suyunun kendi pH değerinin az olması, ikincisi ise klor maddelerinin aşırı kullanımı. Yüzme havuzlarının pH değerini dengelemek ve sabit tutmak oldukça önemlidir. Özellikle düşük pH değeri insan cildini tahriş edebilir, havuz yapısına zarar veren pek çok olumsuz sonuç doğurabilmektedir.
Havuz pH değeri test kitleri, dijital test aletleri, çubuklu testler, hap testleri, tablet testi gibi pek çok materyal ile ölçümlenebilmektedir. Her materyalin ölçüm şekli farklıdır. En yaygın kullanılanı ise test kitleridir. Öncelikle havuzdan alınan bir miktar su ile test kiti çalkalanır. Daha sonra havuz suyunun en az 30 cm derinliğinden numune alınır. Test kitine eklenerek sonuç beklenir. Çıkan sonuç aralığına göre havuza gerekli kimyasallar eklenmelidir.
Havuz pH test kiti, hem sıvı test hem de haplı test özelliği bulunan pH değeri ölçümlemek için kullanılan bir araçtır. Çoğu test kiti ile hem pH değeri hem de klor değeri ölçülebilir. Test kitinin içerisinde klor indikatörü, pH indikatörü, renk skalası ve kullanım kılavuzu yer almaktadır. Her test kitinin bir kullanım kapasitesi vardır. Örneğin en fazla 100 test yapılan kitler, en fazla 50 test yapılan kitler gibi.
pH test kitini kullanmaya başlamadan önce havuz suyu ile çalkalamak gerekmektedir. Direkt olarak test ölçümü yapılmamalıdır. Test tüpü çalkalandıktan sonra havuz suyunun 30 cm derinliğinden alınan su, tüpün işaretli yerine kadar doldurulur. Klor İndikatöründen 2 damlayı geçmeyecek şekilde test tüpüne damlatılır. Test tüpü çalkalanarak sonuç beklenir. Ortaya çıkan renk, renk skalasında eşleştirilerek pH değeri belirlenir. Hap ile ölçümlenen test kitinde, havuzdan alınan suyun içerisine hap eklenir. Aynı şekilde tüp çalkalanarak sonuç beklenir. Ortaya çıkan renk, renk skalasında eşleştirilerek pH değeri belirlenir.
Havuz suyundaki pH seviyesini düşürmek için kullanılan sıvı ve toz formlardaki ürünlere pH düşürücü ürünler denir. Her 100 m³ su için pH oranını 0,1 oranında azaltmak amacıyla yaklaşık 1000 gram havuz pH düşürücü kullanılmaktadır. Havuz suyundaki pH değerini düşürme işlemini kontrollü bir şekilde yapmaya yardımcı olur.
Havuz pH düşürücü toz maddeyi kullanmak için eldiven takmak zorunludur. Üründen gerekli kadarı alınır ve %10 düzeyde bir çözelti hazırlanarak havuz suyuna eklenir. Havuz pH seviyesi istenilen orana getirilene dek işleme belirli aralıklarla devam edilir. Ph düşürücü ile birlikte 7.2 – 7.6 seviyelerine getirilen pH değeri, diğer havuz kimyasallarının verimli bir şekilde çalışmasını ve aktif hale gelmesini sağlar.
Havuz pH ölçüm cihazı, havuz suyundan alınan numunenin değerini hem rakamsal hem de yazı ile gösteren bir alettir. Hızlı bir şekilde sonuç verir. pH ölçümü oldukça kolaydır. Birçok farklı marka ve modeli bulunan pH ölçüm cihazları pratik ve kullanışlıdır. pH ölçüm cihazı aynı zamanda klor seviyesini de göstermektedir.
Tüm havuz çeşitlerinde pH değeri en az 7.2 pH, en fazla ise 7.6 pH olmalıdır. Yüzme Havuzu Türleri pH değerleri açısından farklılık göstermemektedir. Özellikle müsabakalar için kullanılan olimpik havuzlarda pH ölçümü diğer havuzlara göre daha sık yapılmalıdır. Havuzlardaki pH değerlerinin azalması veya artması durumunda havuz suyu havuz kimyasalları ile desteklenmelidir.