Finlandiya kültürünün önemli parçalarından biri olan Fin hamamı, sauna ile benzer amaçlara hizmet eden bir tür rahatlama hamamıdır. Kadınlar ve erkekler için ayrı olan Fin hamamında, mayo, peştamal gibi kıyafetler giyilmemektedir. Çıplak olarak girilen Fin hamamlarında ortam sıcaklığı oldukça yüksektir.
Fin hamamlarının Türk hamamlarıyla benzer özellikleri bulunsa da hem konsept olarak hem de yapı olarak bazı farkları mevcuttur. Şömineli Fin hamamları odun ateşiyle ısıtılarak gerekli ısı seviyesi sağlanır. Fin halkının birçoğunda özel Fin hamamları bulunmaktadır. Fin hamamlarının yüksek sıcaklık ve hijyenik bir ortam sağlaması sebebiyle, Finli kadınlar hamamda doğumlar yapmakta ve bu oldukça normal karşılanmaktadır.
Fin hamamları, ilk olarak M.S. 5-8. yüzyıl arasında yaygınlaşmaya başlamıştır. Banyo amacıyla Fin halkı tarafından düzenli olarak kullanılan Fin hamamlarında, Türkiye’de bulunan hamam ve kaplıcalara kıyasla yer altı sularıyla değil, ısıtılan sularla yıkanılmaktadır. Fin hamamlarının oluşmaya başlandığı dönemlerde kazılan çukurların içerisine hamam atmosferi yaratılarak kullanılmaktaydı. Günümüzde gelişmiş ve daha konforlu bir yer haline gelen Fin hamamlarının 80 ° - 110 ° dereceyi bulan sıcaklıkları, loş bir ortamı ve ahşap oturma yerleri bulunmaktadır.
Fin kültürüne göre, bebeklikten itibaren halkın yaşam tarzı haline gelen Fin hamamları, birçok özelliği barındırmaktadır. Yüksek sıcaklıkları sebebiyle hamamı kullanacak kişilerin belirli yaş aralığında olması, minimum kıyafet ile mümkünse çıplak şekilde Fin hamamlarının kullanılması, hamam ziyaretlerinin belirlenen süreleri aşmaması, sessiz ve sakin bir ortamda ruhu ve bedeni kötülüklerden arındırmak bunlardan bazılarıdır.
Fin hamamı insanların temizlenmelerini, buhar banyosu yapmalarını, rahatlamalarını ve gevşemelerini sağlamaktadır. Belirli yaş aralıkları için uygun olan Fin hamamlarında uzun süreler vakit geçirmek insan sağlığı açısından yararlı değildir. Düzenli olarak terapi amaçlı veya stresten uzaklaşmak için rahatlama amaçlı olarak Fin hamamları tercih edilmektedir. Fin hamamları özellikle Finlandiya’yı ziyaret eden kişilerin merak ederek uğradıkları ve keyifli vakit geçirdikleri bir sembol haline gelmiştir.
Fin hamamı Finlandiya kültüründe haftada en az 2-3 kez ziyaret edilen milli bir değerdir. Fin halkı hamamlarını tamamen çıplak bir şekilde kullanır. Fin hamamları yerli ve yabancı turistlerin ziyaretlerinde yalnızca mayo kullanılarak girilen ve 15-20 dakikayı geçmeyen seanslarla tercih edilen bir yer halini almıştır. Fin hamamlarına lens, aksesuar ve benzeri hiçbir malzemeyle girilmez.
Fin hamamının faydaları:
Belirli yaşın üzerindeki ve altındaki kişiler , kalp-damar hastalığı bulunanlar, Fin hamamında uzun kalan ve çok sık kullananlar , tansiyon hastası olanlar ve bulaşıcı hastalıkları bulunanlar için Fin hamamı zararlıdır. Sıradan hamam ve kaplıcalardan daha yüksek sıcaklıklara sahip Fin hamamlarına, haftada 1 ya da 2 kez, en fazla 15’er dakikalık iki seans ile girilmeli ve hijyenik bir hamam olduğundan emin olunmalıdır.
Fin hamamı yapım işlemleri için öncelikle inşaat yapılması planlanan alanda fizibilite çalışması uygulanır. Böylelikle alanın Fin hamamı yapımına uygun olup olmadığı belirlenir. Alanın özelliklerine ve yapısına bağlı olarak tasarım işlemleri gerçekleştirilir. Daha sonra bu tasarıma bağlı olarak yapım işlemlerine geçilir. Bunun için öncelikle gerekli malzeme ve araçlar inşaat bölgesine getirilir ve hazırlıklar başlar.
FİN HAMAMI YAPARKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
Fin hamamı yaparken dikkat edilmesi gerekenler:
Fin hamamının yapılacağı alana ve kullanım sayısına göre ölçüleri değişkenlik göstermektedir. Ev tipi Fin hamamlarında banyonun restore edilmesiyle birlikte bir hamama çevrildiğinde oturma alanının ebatları banyo büyüklüğüne göre belirlenir. Tesis ve otellerde bulunan Fin hamamlarında, hamamın kapasitesi kullanacak kişi sayısına göre tasarlanır ve dekore edilir. Genellikle sauna büyüklüğünde olan Fin hamamlarında belirli bir ölçü bulunmamaktadır.
Fin hamamı inşaatında kullanılan fayansların en önemli özelliği kaymaz yapıda olmasıdır. Islak ve nemli zemin tehlike arz etmektedir. Bu sebeple kaydırmaz fayanslar tercih edilmelidir. Fayanslar yüksek ısıya dayanıklı formda seçilmelidir. Kırılma, çatlama gibi riskler barındırmamalıdır. Fayansların su sızdırmaz ve su geçirmez özellikte olmaları da oldukça önemlidir.
Serapool porselenleri Fin hamamı inşası için ideal malzemelerdir. Birçok desen, boyut ve renkte üretilen Serapool Porselen kaplama ürünleri arasında;
Fin hamamının yapım maliyeti, hamam büyüklüğüyle doğru orantılı olarak belirlenmektedir. Tesis ve oteller için yapılan, minimum 10 kişinin kullanabileceği büyüklükteki Fin hamamlarında maliyet ortalama olarak 25 bin ₺ ila 40 bin ₺ arasıdır. Ev tipi Fin hamamlarında ise maliyet 10 bin ₺ ila 15 bin ₺ arasıdır. Maliyetleri etkileyen bir diğer konu ise kullanılan malzemelerin kalitesi ve işçiliktir.
Fin hamamlarıyla Türk hamamı arasında şekilsel ve işlevsellik olarak bazı farklar bulunmaktadır. Türk hamamlarında genellikle yüksek bir kubbe ve camla aydınlatılan kubbe mimarisi mevcuttur. Fin hamamında ise daha düz ve sade bir tavan yer almaktadır. Türk hamamlarında bulunan göbek taşına Fin hamamlarında rastlanmaz. Fin hamamlarında oturulan alanlar ve duvarlar çoğunlukla ahşaptır. Türk hamamlarında ise birçok alanda mermer kullanılmaktadır.
Saunalar ile Fin hamamları arasında insan vücudundaki etkiler göz önüne alındığında bazı farklar mevcuttur. Saunalar insanı hızlı bir şekilde terleterek vücuttaki toksinleri de aynı hızda dışarı atar. Bu sebeple saunadan sonra yorgunluk hissedilmektedir. Fin hamamında ise daha rahat ve sakin bir şekilde vücut kendini arındırır, dinlendirir. Fin hamamları gevşemek ve yorgunluğu atmak için daha iyi bir seçenek sunar.